Pagina's

28 augustus 2015

Turangalila Symphony vleit d'oren in.

Toen deze symfonische (muziek uit 1946-48) over de BBC3-radio werd gegeven heb ik meermaals letterlijk stilgestaan bij deze vreemdsoortige klanken. Opvallend is de ondes Martenot hetwelk al een oud apparaat is met een radiobuis. Ik las er over in de Wiki. Maar tijdens het horen dacht ik aan een orgelpijp of een panfluit alleen heeft deze laatste maar een beperkt bereik en het schuiven met de tonen kan ook niet.

De PROMS-uitzending was in herhaling van 13 augustus op dinsdag 25 augustus om 2u.
De elektronisch zingende zaag heeft een duidelijke partij en de piano een overduidelijke; daar waar zij tezamen met het orkest spelen zijn ze precies in de maat. Knap stukje vakwerk van vertolking der muziek die als non-conformistisch wordt gekenschetst doch eerder experimenteel is (geweest). Soms is het de baby die om liefdevolle aandacht vraagt, voortdurend en onophoudelijk.
Het ontbreekt Messiaen (1908 - 27-4-1992) niet een grote en veelsoortige variatie in klanken te geven zodat je aandacht houdt.

Vreemd zo een Hindoe-inspiratie, de componist is mij vooral bekend van schriltonige orgelwerken met alle klinkend katholieke namen, welke muziek ik vaak in de Krijtberg door Lourens Stuifbergen heb gehoord.

Krijtberg omstreeks 1900


De BBC Philharmonic o.l.v. Juanjo Mena.

PROMS 38 13-8-2015

14 augustus 2015

Alisa Weilerstein met het EUYO op 13 augustus 2015 in het Koninklijk Concertgebouw te Amsterdam

Met de verse herinnering van Edward Elgar door Alisa Weilerstein in het Koninklijk Concertgebouw op 16 maart 2015 wilde ik haar tweede komst dit jaar beslist niet missen en toog richting de Muziektempel op donderdagavond de 13e augustus. Precies vijf maanden en in die tussentijd is Alisa naar haar tweets te lezen alweer de halve wereld rondgereisd!

Alisa is mijn geliefde, de Amerikaanse celliste met een manpower waarvan je griezelt. Voor Elgar buitengewoon geschikt, de componist van de krachtige tonen, een mannelijkheid van Engelse statuur. Maar Pjotr Iljitsj Tsjaikovski is andere koek, zijn Rococo-variaties had ik in mijn hoofd als een tentoonstelling van weemoedige klanken. De arme man was toch zo pessimistisch. Niets is minder waar, ook hier komt het tot krachtexplosies met de grote trom en pauken waarvan je eveneens gaat huiveren al is het maar soliste te zien met een ongelofelijke energie de partij te horen vertolken.



Al vroeg ging ik van huis in mijn fraaie avondkleding en wandelde wat rustig in de buurt van het Concertgebouw. Toen mijn sigaar op was, oppassen de manchetten niet van brandvlekjes te laten voorzien, ging ik 'n drie kwartier het Stedeljk Museum in om mijn nerveuziteit wat tot rust te doen  komen. Ik zag voor de derde maal de Oase van (Henri) Matisse, de expositie dit dit weekend gaat sluiten, een afscheid voor 25 jaar van deze prachtige kunstenaar.

Anders dan gewoonlijk begon het concert om acht uur.
Was het vorig maal het Nederlands Philharmonisch Orkest (hlink mijn essay), hedenavond het "EUYO", het  European Union Youth Orchestra dat ik nog nimmer gezien heb. Wel eens gehoord op de radio het Gustav Mahler Jugendorchester met een symfonie, waarbij ik ging staan vanwege mijn spanning dit aan te horen. Maar dat is allang geleden. Als de jongelui binnenkomen valt je op hun ongelofelijke gedisciplineerdheid en de rust die ze uitstralen. De dames hebben aan de zaal toegekeerde schouder een blauwe sjerp met de opdruk van de EU. Prachtig design!

De 28 vlaggen van de Europese Unie


Als Alisa de trap afdaalt is ze gekleed in een goudbrocaten japon die ik in Twitter al bewonderd heb. Snel neemt ze plaats en richt de staartpen op de juiste plaats. Ze knikt naar de dirigente en het begint.

Ik moet tot mijn spijt bekennen de Rococo nooit zo fijn gevonden te hebben; thuis op de radio duren deze variaties me veel te lang. Maar live is heel wat anders, je wordt opgenomen en je vliegt mee! Dan de snelle variatie waarin Alisa haar duivelskunst bewijst, nu zie je dat de strijkstok over twee snaren beweegt en twee vingers over de toetsen glijden. Een dubbele toon naar beneden en een dubbele naar boven, dan nog telkens de juiste klank in al die acceleratie!
Met zo een laatste deel heb je het publiek gewonnen dat werkelijk uit zijn vel springt.


Als het orkest tutti speelt is het geluid overdonderend, Echter komen de afzonderlijke klanken niet meer in het gehoor, het zijn dan de violen die de melodie aangeven. Het houtwerk was zwak in sterkte maar de hobo was wel duidelijk. Ik las dat de twee harpistes werkelijk tot de ploeg behoren !

De dirigente Xian Zhang was onverwacht een unicum met zo een bewegelijkheid een groot orkest te leiden. Ook naar haar keken we verstomd zonder echter de muziek te vergeten.

Als het applaus is gedoofd gebeurt er iets volkomen onverwachts: alle 140 orkestleden omhelzen elkaar innigerwijze. Mathematisch zijn dat (140 x 139)/2 is 9730 accolades welke ze eerder verrichtten als groepje. Dit is nog eens Europese fraternité!

Na zo een schitterend concert kan je niet meer eurosceptisch blijven maar word je werkelijk eurofiel!



Het Maarschalkerweerd orgel fraai verlicht






De bonte Spiegelzaal




Eenmaal buiten rookte ik wederom een sigaar en zag drie Zuid-Tiroolse reisbussen aanrijden om in de nacht richting Wiesbaden te gaan voor het concert op de volgende avond. Viermaal spelen ze nog in Italië, eenmaal in Edinburg om in Grafenegg, Oostenrijk te eindigen alwaar ze begonnen zijn. Alsdan gaan de orkestleden huiswaarts om na zo een intense maand van samenzijn vrienden voor het leven te blijven, zou ik me zo indenken.