Boulez's compositie Pli selon pli staat me nog bij.
Ik hoorde haar op de radio voor het eerst op zondag 22 juni 1980, dat is 35½ jaar geleden, voor sopraan en orkest.
De fraaie naam met welluidende klank deed me gegevens noteren voor later. Dit moment is nu aangebroken. De betekenis is Plooi na plooi, alsof, volgens de toenmalige beschrijving vooraf, nevel na nevel optrekt en een weids landschap zich voor het gezichtsveld van Brugge zich opent. Het werk is gebaseerd op gedichten van Mallarmé.
Echter het dichtwerk afgezien van Baudelaire is nooit zo in mijn belangstellingssfeer geweest in mijn bestudering van Franse boeken zodat deze poëtische nevelen nog hangen.
Als conceptietijd wordt 1957-1962 aangegeven. Boulez was dan in de dertig.
Ten tweeden male beluisterde ik Pli selon pli zevenentwintig jaar later op woensdag 13 juni 2007, ditmaal sopraan en (alleen) percussie.
Doch ken ik Boulez ook van Wagner. In het Wagnergenootschap van Amsterdam (nu: Nederland) kwam de dirigent zeer veel ter sprake wegens zijn dirigentschap van de Ring. Patrice Chéreau die de regie voerde en Harry Kupfer met enscenering. Deze laatste was medio 70er zo vriendelijk zelfs naar Amsterdam te komen voor explicatie van zijn gedachten, tezamen met Hartmut Haenchen die weliswaar niet in Bayreuth werkte doch desalniettemin goede dingen kon zeggen. Deze laatste sprak toen nog uitsluitend Duits. Eerst eind 90er dirigeerde Haenchen zelf de Ring in Amsterdam, waarmee voor het eerst sedert begin XXe eeuw in den lagen landen een integrale uitvoering werd gegeven. De kritische stemmen veler tientallen jaren ten aanzien van de persoon Wagner waren (eindelijk) verstomd.
Om terug te komen op de Boulez-Ring kan ik zeggen dat deze onafgebroken norm is gebleven bij de oudere wagnerianen. Deze zullen zich nadien steeds kritischer gaan opstellen zodat er geen jaar voorbij gaat of het applaus wordt ingewisseld voor een half uur boe-geroep. Als dan de komende jaren een zonderling kunstenaar die ongestraft als kunst de fascistengroet brengt de regie gaat voeren vrees ik dat er van het Festspielhaus niet veel meer zal overblijven dan een berg as.
Over Boulez dus niets dan goeds. In diverse aandacht op de radio werd gezegd dat hij een boude uitspraak deed over het opblazen van de operatheaters in Frankrijk. Dit kwam hem te staan op een kritisch onderzoek naar mogelijk terroristische beraming. Doch is dit goed afgelopen.
De echte vernieuwing gaat nooit zonder moeite en pijn. Een genie kan daarboven staan en blijven.
Boulez is gestorven te Baden-Baden op dinsdag 5 januari 2016.
