kan als groot kindje nog best meeneuriën en herinner me nog het lieftallige liedje door 'n dameskoor gehoord te hebben in de uitzending van een gebeurtenis enes echtpaars uit de koninklijke familie. Ook een uitzending op de Duitse Tv, lang geleden, waarin het felle licht in een huisje de oven moest verbeelden. Op de Concertzender 28-12-1999 en 23-12-2001, alle december dus. De BBC op 24-12-2004 maar Nederland weer op 17-3-2007. Uit de MET op 2-1-2010 (net geen december dus) in Engelse transcriptie.
Alhoewel de première in mei 1893 zou hebben moeten plaatsvinden te München o.l.v. Hermann Levie alsmede ook 'n geplande uitvoering te Karlsruhe werd de uitvoering onder Richard Strauß eerstmaals als matiné op 23 december 1893 te Weimar gebracht waarmede het succes verzekerd was! In elk geval lijkt december een geliefde maand voor de kids!
 |
| Amstel Lichteffect Muziektheater 15-12-2015 |
Op dinsdagavond 15 december 2015 liep ik langs de Amstel en werd al begroet door een zonderling lichteffect, ontwaarde ook nog een lichtbeeld van een gedicht van Anna Enquist (geb. 1945) maar veel tijd gunde ik mezelf niet om te lezen, de opera trok mij aan als snoep.
 |
| Muziektheater Projectie gedicht van Anne Enquist 15-12-2015 |
Binnen was het niet zo druk als bij de Dialogues, de zaal bleef zowat leeg tot 7½ minuut
voor aanvang, toen stroomden de bezoekers onder wie ook wel kids binnen. Overziend waren er nog heel wat onbezette stoelen doch moge ik zeggen dat beneden (zaal) vol bezet was maar de achterste plaatsen meer en meer onbezet. Op de twee verdiepingen was bijna alles gevuld, echter de eerste dan wel iets minder.
Op het scherm was de titel van de opera geprojecteerd in artistieke letters.
 | |
| Hänsel und Gretel Titelprojectie opera doek Muziektheater 15-12-2015 |
De opera
begon met een film, de eerste van de drie, waarin volgens regisseuse Lotte de Beer de wordingsgeschiedenis wordt verhaald van het kneden van poppetjes. Het lijkt wel Genesis! En deze artistieke producten wordt leven ingeblazen.
 |
| Lotte de Beer |
Een voorbeeld van de figuurtjes stond tentoongesteld in de foyer.
 | ||
| Hänsel und Gretel Muziektheater - Geknede poppetjes 15-12-2015 |
Dan eindelijk het toneel, aanvankelijk pikkedonker, een berg vol afval. Hiertussen nauwelijks zichtbaar treden. De vele voorwerpen zijn genaaid op een dik doek en blijven aldus op hun plaats. Zeven silhouetten van kids van de figuratie ontwaken en lopen de berg af, rechtsonder wat hun vaste stek zal worden om de spelen. Boven hangt een doos die openklapt en de twee hoofdpersonen bevat. Het is wel gewennen niet actrices als normaal te zien maar eerder aliens in ongelofelijk zonderlinge kleding. Ook hebben ze tot over hun neus een geplastificeerd masker als het houten of lederen in het klassieke Griekse drama. Hun kleding aller merkwaardigste kleuren is niet te beschrijven, onwaarschijnlijke voorwerpen en afmetingen. Het is als Dalí alsof gereïncarneerd. Ik zou zeggen, je blijft kijken en je verbaast je dat die kunnen leven!
In deze eerste portie van de opera zongen Hänsel und Gretel wel zachtjes, zodat het Duits moeilijk te volgen was. (De MET vindt Duits zelfs ouderwets!) Ondanks het mooie zicht op de vertaling maak ik daarvan nooit gebruik omdat ik niets van de handeling wilde missen. Zo een kleine oppervlakte van de zijkant van de doos werd desalniettemin volledig benut voor een levendige handeling, bewegingen vol armen, benen en springen.
In de tweede portie de ouders van het stel, met een hele dialoog hoe toch aan eten te komen. De grote doos is 30° gekanteld naar links zodat de vloer van de zijkant duidelijk scheef staat. Hierop moet het echtpaar een soortgelijke bewegelijkheid ten toon spreiden met zelfs humoristische scenes en wat pikantheden die kids niet zo zullen begrijpen.
Als vervolgens de hoofdpersonen het bos ingaan en verdwalen is de eerste acte van een uur voorbij.
Na de pauze is een film wederom. Als deze wel 5 minuten duurt is de opera dus met drie films 15 minuten langer geworden. Zouden we nu een speculaas heksenhuisje verwachten, hier zijn louter omslagen van snoep te zien. Ook hier op doeken genaaid. In het echt de echte maar uitvergrote verpakkingen opgevuld met schuimrubber. Opeens opent zich een luikje waarin de heks het hoofd uitsteekt, later komt deze de berg op om zich op de aangeboden lekkernij van een gebraden kind te verlekkeren en voor te bereiden. Waarom sprookjes zo griezelig moesten zijn is meer voer voor voor cultuurhistorici doch denk ik dat de kids, als ik vroeger ook, zich daarvan weinig zullen aantrekken.
De bevrijding is eigenlijk een derde acte vervat in het tweede. Als de macht van de toverij gebroken is worden de gevangen gehouden kids bevrijd en lopen onder stroboscopisch licht de 21 de kerker uit. Allen in smetteloze witte kleding, in werkelijkheid een maillot van enkel tot hals met daarboven ondergoed van diverse snit.
Ze zingen gedempt het beroemde Humperdinck-lied.
 | ||
| Hänsel und Gretel Muziektheater - De bevrijde kids 15-12-2015 |
Hänsel und Gretel
De twee waren in werkelijkheid sopranen Kate Lindsay en Lenneke Ruiten. Juist in de duetten waren beide stemmen een genot om de horen, een ouderwetse muzikaliteit die Richard Strauß zal perfectioneren. Ik zei al dat hunne bewegelijkheid ongelooflijk is.
De muziek van Engelbert Humperdinck 1891-1893
is van een prille schoonheid. Hij geeft vaak effect door een tweede zin in een hogere toonaard te zetten en de derde nog hoger, een spanning opbouwend. Ook klinken deze prachtig.
Maar als Wagnerliehebber hoor ik de orkestmuziek als zodanig geïnspireerd door de große Deutsche Meister. En dat keer op keer. Humperdinck is ook twee jaren in Bayreuth werkzaam geweest.
Het is jong en oud die zich betoverd voelt door deze mooie tonen.
Het Nederlands Philharmonisch orkest
Mij goed bekend, ik ben fan. De harp geheel links is nog net te zien. Deze klanken geven een sprookjesachtige sfeer net als bij Rossini's Tell. De eerste concertmeester, -violist was hier niet Olga Martinova maar Vadim Tsibulevski die ook een solopartij speelt. De hoorns spelen een grote basisrol gelijk bij Rossini. Ik hoor de basklarinet die bij Wagner de onheilspellendheid of een boze droom inleidt. Even kreeg ik de idee dat bij een partij van de fluiten en klarinetten uiterst links en de trompetten en trombones uiterst rechts de gelijktijdigheid iets minder was, maar de afstand tot mijn oren kan parten spelen. Wel heel opmerkelijk is de constante bezigheid van de paukenist. De tuba is 'n klank die je vel doet sidderen.
Het is heerlijk dat Humperdinck een vol orkest heeft gemaakt zoals je bij Richard Wagner gewend bent tot en met Richard Strauß. Nou ja, Messiaen met zijn Urangalîla-symphonie is ook nog vol.
De tekst
oorspronkelijk begin 1890 door Adelheid Wette (geb. Humperdinck) is gewoon mooi. Een taal die schoon is ook al ken je de woorden niet. Maar als ik o.a. hoor ist es ein Traum dan denk ik toch meteen aan Parzifal. Van een huiselijke muzikale soiré groeide dit uit tot een opera. In Duitsland elk jaar, in Nederland om de twintig. Dit te mogen meemaken onder de maistro Marc Albrecht is een geluk.
 |
| Maistro Marc Albrecht |
Ik mag Marc Albrecht wederzien en -horen op zaterdag 16 januari 2016 met Bruckners 8e, van het sprookje een grote sprong naar de kathedraal.
