Pagina's

29 november 2012

Studeren aan hoger onderwijs is niet meer zo vanzelfsprekend

Nee, het is geen automatisme meer om na het VHMO door te studeren aan een universiteit of hogeschool, het weekblad Die Zeit spreekt van eine veraltete Denke, "het is niet meer zo", een paar jaar te studeren en dan de studie af te breken of meerdere jaren en in te zien dat dit niet is wat je had gewenst. Er komen aldus gedesillusioneerde jonge mensen zich zichzelf geweld aan doen alsmede de staat op kosten hebben gejaagd.

Trouwens de waarde van VHMO is na de Mammoetwet toch al aardig minder geworden maar de universiteit evenzeer met 2+2 jaren.

In de 50er was hoger onderwijs voor de bevoorrechten, in de 60er was er een studiebeurzenstelsel. Zelfs na zeven studiejaren was er maar weinig schuld. In de 80er kwam er explosie van studentenpopulatie.

Onder Den Uyl werd de universitaire studie als een must ervaren en hele legioenen VHMO'ers gingen het bruisende studentenleven in met wat studeren erbij. Wat waren niet populair politicologie en andragologie, voor het lokkende psychologie moest je oppassen vanwege het onderdeel statistiek. Politicologie, ooit in de bezettingstijd door een paar knappe koppen uitgevonden om na de bevrijding een nieuwe generatie democratisch gezinde mensen voort te laten brengen. Dit hebben ze geweten, ausgerechnet de vroegere minderheidsgroepen uit (ultra-)links milieu grepen hun kans zich waar te maken en te emanciperen. Had Lucas van der Land niet eens gezegd dat de zoon van de melkboer de kans moest krijgen om door te studeren met hoger onderwijs maar dat de zoon van de melkboer niet moet studeren omdat hij de zoon van de melkboer is...! En bij hoevelen was het niet het laatste.

De revolutionairen worden geïnstrueerd


Conflicten waren er vele met die van Daudt als de bekendste, met conflicteren kan je je plaats in de oude maatschappij afbakenen en strijden voor een utopische maatschappij. Marx en Lenin waren basis, Castro een leidinggever voor de collectivisering en Che Guevarra een messias. De inspraak van studenten in alle mogelijke commissies van de universiteit. Ik heb jaren Folia gelezen en mij afgevraagd of er niet eens rust kwam. Mensen vielen af, anderen hielden stand, er is veel leed geweest.

Eind 90er werd de inspraak eindelijk een stuk minder maar met het gezag van de leidinggevenden was het voorgoed gedaan. Dan zijn we nu, naar verluidt, gezien de banken- en economische crisis, genoodzaakt de hogere studie zelf te betalen of de lening geheel af te lossen.

Is vijftig jaar emancipatie dan voor niets geweest? Studie wordt ontmoedigd, dat is zeker en degenen die zelf doorgestudeerd hebben zullen hun kleinkinderen toch voorzichtigerwijs moeten instrueren dat zó goed zij dit meer zullen krijgen.

Bronnen:
Die Zeit 21-8-2012
Academische Toestanden (Amsterdam, 1998) door Jos Dohmen, p161-163
De Affaire Daudt PDF/Adobe document



















24 november 2012

Het Duivelseiland aan de Boerenwetering werd St.-Ignatiuscollege

Op de locatie van het voormalige St.-Ignatiuscollege, Hobbemakade aan de Boerenwetering, stonden eerst de meubelfabriek Van Haag en Zoon alsmede de waskaarsenfabriek Brandon. Zeker vanwege de helse stank in en om de kaarsenproductie werd deze plek het Duivelseiland genoemd.

Koninklijke Waskaarsenfabriek Brandon (Rechts)


Brandon werd in 1909 afgebroken en de arme vrouwen waren verlost van hun kwellende arbeid. Hierover gaat het VPRO-programma Woord onder de titel "Vrouwenarbeid" op zaterdagmorgen 24 november 2012 van 02-03 uur.

Doch op de strenge roomskatholieke school met voortreffelijk onderwijs waren de jongens niet minder onderhevig aan studieuze kwelling... Het Ig, opgericht 1895, is hier gevestigd geweest van september 1911 tot 1969.

Bronnen:
Woord 24-11-2012 met podcast
Reünieboek St.-Ignatiuscollele 16-9-1995 p16, p19.
Artikel H.B.S.-tijd 1956-1962




18 november 2012

John Cage 100 Jaar - Stedelijk Museum Amsterdam

In het metalen Teijin Auditorium van het nieuwe Stedelijk Museum is het koud. Uit de luidsprekers tikt een scherpe schaakklok met bel bij de zetten. De bezoekers die allen een elektronische reservering hebben moeten verrichten stromen toe maar toch is de zaal niet geheel vol. Het blijft koud en ik vraag me af of John Cage niet om van te rillen is? Zij die te laat komen worden eerst na de korte pauze op 15:45 toegelaten en gaan in silence op andermans plaats zitten. Maar zo’n echte reservering was het nu ook weer niet. Het is zaterdag 17 november 2012, twee uur. Een persoonlijke impressie.

Reservering John Cage-middag in het Stedelijk Museum


----------------------------------------------------------------------------------------------------------

De presentatie
Vijf kwartieren zal Frank Scheffer minder spreken dan demonstreren hetgeen John Cage zoal heeft geflikt. Scheffer is een oudere man met een eentonige stem en vooral  in zijn bediening van de bureaublad-menu’s van de website van Andrew Curver op zijn Apple-laptop uiterst traag. Ik schat dat dit in totaal wel een kwartier tijd heeft gekost, doch het resterende volle uur geeft een fraaie impressie waar het bij Cage nu eigenlijk om gaat. Ik zie niet anders dat hij absoluterwijs rebels is en soms een groot kind. Dat plagerige lachje van hem, hij geniet van onze schrik en verbazing, zijn kinderlijke spraakje. Hij heeft macht. Maar in de getoonde fragmenten is Cage al een oude man met een verweerd gelaat en een verwaarloosd uiterlijk.

Zijn jeugd
Preparering van de piano
John Cage werd geboren in 1912, aldus John Snijders, zoon van een uitvinder en kleinzoon van een  predikant. Moeder is journalist. Der spreker zegt dat Cage in 1930 aanvankelijk in de architectuur iets zag maar daar toch van af zag. Hij nam muziekles bij de besten en vooral bij Arnold Schönberg (exil v.a.1933 in Amerika). Deze was in het algemeen nooit bereid ‘n leerling te prijzen maar hierdoor liet Cage zich niet ontmoedigen. Een degelijke grondslag is een must voor het verdere creatieve leven, ex nihilo ontstaat een genie echter niet!

Silence is het eerste boek.

Muziek of Kunst
Wie zich bevindt in een lege ruimte hoort zijn eigen lage tonen van de bloedsomloop en de hoge van zijn zenuwstelsel. Ergo bestaat absolute stilte niet.
Het meest bekende werk is de 4’33”” (1952). Het wordt tot aller verrassing hier opgevoerd, wij zien de musici met de instrumenten gereed maar zij doen niets. Ook de verwachting dat er toch nog een toon komt wordt niet bewaarheid. Dan nog drie delen ook, de heren halen adem en verzetten zich om wederom als een tableau vivant te poseren. De oneindige stilte wordt doorbroken door de buigingen van de orkestleden en het applaus van het publiek. Zo van nabij dit mee te maken is een ongekende belevenis!
Zo ver is een Mozart natuurlijk nooit gegaan anders dan een strijkkwartet te laten eindigen met vier onharmonieuze noten. Ook Haydn kon in Londen zachtjes beginnen om met een knal het publiek wakker te schudden. Deze twee voorbeelden kan je einen musikalischen Spaß noemen.
De noten door toeval verkrijgen middels werpen van voorwerpen is tijdrovend. Modern is Cage een computerprogramma (DOS) te laten ontwerpen dat het toeval voor hem genereert (al hoewel dit eigenlijk niet eens kan!).

De internationale contacten zijn formidabel, als een man midden in de intellectuele wereld heeft gestaan is het Cage.

Oosterse sferen
I Tsjing en Zen worden Cage’s hoofdmoten. De Zentuin zien we, grind en arbitraire rotsblokken. Omheind door een stenen muur. Het geluid van het aanharken van de steentjes wordt in slagwerk omgezet.

Een mescrostichon leer je niet op school! Het is een variant van een acrostichon maar nu met de zingevende letters in het midden van de zin.

De muziekpraktijk
Chronometer
De goede pianist met noten als hagelstenen
Ik kijk steeds op de bladmuziek van de spelers. Deze bestaat uit bogen en lijnen. De partijen worden middels een op iedere lessenaar geplaatste chronometer uitgevoerd. Doch in het laatste werk, Concert for piano and orchestra (1958), heeft alleen de pianist wel een klassiek notenschrift. Ik vroeg hem na afloop of de preparaties van de Steinway wel genoteerd zijn? Ja zeker, hier slechts vier doch hij laat een bladzijde in het muziekboek zien met een lange rij te moeten verrichten kunstgrepen. Doordacht stukje werk in elk geval.



Cage was verzot op versnellingen. Een zijner opera’s of Nopera laat aldus de vreselijke bewegelijkheid zien van zangers en requisieten, het geheel  maakt een surrealistische indruk. Een ander is Wagners Ring versneld tot 3’40””.

Dat Cage nooit heeft gedacht orkestleden iets moderners te laten verrichten dan het klassieke buigen:

Buigen, buigen en buigen



11 november 2012

Muiderkringmuziek op de BBC3 radio geweest

Wat een aardig programma over Hollandse Muziek aan de Muiderkring! Nederlands te horen op de Engelse BBC3 radio. Ook de toelichting was aardig, alleen sommige namen werden allicht wat onwennig uitgesproken maar dat heb ik met Engelse namen helemaal. De liederen zijn mij veelal onbekend op een na maar dat was dan ook een aardige meezinger die de tand des tijds heeft doorstaan. Er zitten ook saaie tussen met steeds dezelfde noten zonder variatie. Maar de grote componisten maken er natuurlijk iets meesterlijks van!
Hoofts geveinsde gevlei kennen we.
Verbazingwekkend dat de conversie van Maria Tesselschade-Visscher nog werd vermeld, die Engelsen weten ook alles!

Voor de Camerata Trajectina zie ook mijn essay over Carré - Het Amsterdamse Lied.

BBC3 radio Zondag 11-11-2012 14-15u onze tijd.
  • Carel Hacquart Sonata X (from Harmonia Parnassia)

    Performers: Residentie Orchestra The Hague, Ton Koopman (conductor)
    OLYMPIA, OCD 500, Track 11
  • P.C. Hooft Rosemond, hoordij speelen noch singen?; Klaghte der Prinsesse van Oranjen: Schoon Prinsenoogh gewoon te flonkren

    Performers: Camerata Trajectina
    GLOBE, GLO 6026, Tracks 13 & 16

  • Constantijn Huygens Morte Dolce; Erravi, Domine

    Performers: Julia Gooding (soprano), Christopher Wilson (lute/theorbo)
    METRONOME, METCD1051, Tracks 7 & 22
  • Jan Pieterszoon Sweelinck Variations on ‘Mein junges Leben hat ein End’

    Performer: Matteo Imbruno (on small organ of the Oude Kirk)
    TOCCATA RECORDS, TRR9907, Track 5
  • Jacob van Eyck Bockxvoetje; Questa dolce sirena (from Der Fluyten Lust-Hof)

    Performer: Marion Verbruggen (recorder)
    HARMONIA MUNDI, HMX 2907350.51, Tracks 1-2
  • Bredero Goddinne die de naam…;

    Performers: Camerata Trajectina
    GLOBE, GLO 6026, Track 8
  • Van Den Vondel Vechtzangk, voor Joffrouw…

    Performers: Camerata Trajectina
    GLOBE, GLO 6026, Track 11
  • Cornelis Schuyt from Dodeci Padovane et Altretante Gagliarde…

    Performers: Residentie Orchestra The Hague, Ton Koopman (conductor)
    OLYMPIA, OCD 500, Tracks 1-4
  • [anonymous] Gallarde Faraboscho

    Performers: Camerata Trajectina
    GLOBE, GLO 6026, Tracks 19
  • 00:04

    Carel Hacquart Sonata No.10 from Harmonia Parnassia

  • 00:12

    PC Hooft Rosemond, hoordij speelen noch singen?

  • 00:14

    PC Hooft Klaghte der Prinsesse van Oranjen: Schoon Prinsenoogh gewoon te flonkren

  • 00:20

    Constantijn Huygens Morte Dolce

  • 00:23

    Constantijn Huygens Erravi, Domine

  • 00:27

    Jan Pieterszoon Sweelinck Variations on Mein junges Leben hat ein End

  • 00:36

    Jacob van Eyck Bockxvoetje; Questa dolce sirena (from 'Der Fluyten Lust-Hof')

  • 00:37

    Bredero Goddinne die de naam...

  • 00:41

    Van den Vondel VechtZangk, voor Joffrouw...

  • 00:46

    Cornelis Schuyt Excerpt from 'Dodeci Padovane et Altretante Gagliarde'

  • 00:58

    [anonymous] Gallarde Faraboscho