Hänsel und Gretel op de afval- en snoepberg in het Muziektheater te Amsterdam

De muziek van Humperdinck ken ik best,

kan als groot kindje nog best meeneuriën en herinner me nog het lieftallige liedje door 'n dameskoor gehoord te hebben in de uitzending van een gebeurtenis enes echtpaars uit de koninklijke familie. Ook een uitzending op de Duitse Tv, lang geleden, waarin het felle licht in een huisje de oven moest verbeelden. Op de Concertzender 28-12-1999 en 23-12-2001, alle december dus. De BBC op 24-12-2004 maar Nederland weer op 17-3-2007. Uit de MET op 2-1-2010 (net geen december dus) in Engelse transcriptie.
Alhoewel de première in mei 1893 zou hebben moeten plaatsvinden te München o.l.v. Hermann Levie alsmede ook 'n geplande uitvoering te Karlsruhe werd de uitvoering onder Richard Strauß eerstmaals als matiné op 23 december 1893 te Weimar gebracht waarmede het succes verzekerd was! In elk geval lijkt december een geliefde maand voor de kids!

Amstel Lichteffect Muziektheater 15-12-2015

Op dinsdagavond 15 december 2015 liep ik langs de Amstel en werd al begroet door een zonderling lichteffect, ontwaarde ook nog een lichtbeeld van een gedicht van Anna Enquist (geb. 1945) maar veel tijd gunde ik mezelf niet om te lezen, de opera trok mij aan als snoep.

Muziektheater Projectie gedicht van Anne Enquist 15-12-2015

Binnen was het niet zo druk als bij de Dialogues, de zaal bleef zowat leeg tot 7½ minuut
voor aanvang, toen stroomden de bezoekers onder wie ook wel kids binnen. Overziend waren er nog heel wat onbezette stoelen doch moge ik zeggen dat beneden (zaal) vol bezet was maar de achterste plaatsen meer en meer onbezet. Op de twee verdiepingen was bijna alles gevuld, echter de eerste dan wel iets minder.

Op het scherm was de titel van de opera geprojecteerd in artistieke letters.

Hänsel und Gretel Titelprojectie opera doek Muziektheater 15-12-2015 

De opera 
begon met een film, de eerste van de drie, waarin volgens regisseuse Lotte de Beer de wordingsgeschiedenis wordt verhaald van het kneden van poppetjes. Het lijkt wel Genesis! En deze artistieke producten wordt leven ingeblazen.

Lotte de Beer

 
Een voorbeeld van de figuurtjes stond tentoongesteld in de foyer.

Hänsel und Gretel Muziektheater - Geknede poppetjes 15-12-2015

Dan eindelijk het toneel, aanvankelijk pikkedonker, een berg vol afval. Hiertussen nauwelijks zichtbaar treden. De vele voorwerpen zijn genaaid op een dik doek en blijven aldus op hun plaats. Zeven silhouetten van kids van de figuratie ontwaken en lopen de berg af, rechtsonder wat hun vaste stek zal worden om de spelen. Boven hangt een doos die openklapt en de twee hoofdpersonen bevat. Het is wel gewennen niet actrices als normaal te zien maar eerder aliens in ongelofelijk zonderlinge kleding. Ook hebben ze tot over hun neus een geplastificeerd masker als het houten of lederen in het klassieke Griekse drama. Hun kleding aller merkwaardigste kleuren is niet te beschrijven, onwaarschijnlijke voorwerpen en afmetingen. Het is als Dalí alsof gereïncarneerd. Ik zou zeggen, je blijft kijken en je verbaast je dat die kunnen leven!

In deze eerste portie van de opera zongen Hänsel und Gretel wel zachtjes, zodat het Duits moeilijk te volgen was. (De MET vindt Duits zelfs ouderwets!) Ondanks het mooie zicht op de vertaling maak ik daarvan nooit gebruik omdat ik niets van de handeling wilde missen. Zo een kleine oppervlakte van de zijkant van de doos werd desalniettemin volledig benut voor een levendige handeling, bewegingen vol armen, benen en springen.

In de tweede portie de ouders van het stel, met een hele dialoog hoe toch aan eten te komen. De grote doos is 30° gekanteld naar links zodat de vloer van de zijkant duidelijk scheef staat. Hierop moet het echtpaar een soortgelijke bewegelijkheid ten toon spreiden met zelfs humoristische scenes en wat pikantheden die kids niet zo zullen begrijpen.
Als vervolgens de hoofdpersonen het bos ingaan en verdwalen is de eerste acte van een uur voorbij.

Na de pauze is een film wederom. Als deze wel 5 minuten duurt is de opera dus met drie films 15 minuten langer geworden. Zouden we nu een speculaas heksenhuisje verwachten, hier zijn louter omslagen van snoep te zien. Ook hier op doeken genaaid. In het echt de echte maar uitvergrote verpakkingen opgevuld met schuimrubber. Opeens opent zich een luikje waarin de heks het hoofd uitsteekt, later komt deze de berg op om zich op de aangeboden lekkernij van een gebraden kind te verlekkeren en voor te bereiden. Waarom sprookjes zo griezelig moesten zijn is meer voer voor voor cultuurhistorici doch denk ik dat de kids, als ik vroeger ook, zich daarvan weinig zullen aantrekken.

De bevrijding is eigenlijk een derde acte vervat in het tweede. Als de macht van de toverij gebroken is worden de gevangen gehouden kids bevrijd en lopen onder stroboscopisch licht de 21 de kerker uit. Allen in smetteloze witte kleding, in werkelijkheid een maillot van enkel tot hals met daarboven ondergoed van diverse snit.
Ze zingen gedempt het beroemde Humperdinck-lied.

Hänsel und Gretel Muziektheater - De bevrijde kids 15-12-2015

Hänsel und Gretel
De twee waren in werkelijkheid sopranen Kate Lindsay en Lenneke Ruiten. Juist in de duetten waren beide stemmen een genot om de horen, een ouderwetse muzikaliteit die Richard Strauß zal perfectioneren. Ik zei al dat hunne bewegelijkheid ongelooflijk is.

De muziek van Engelbert Humperdinck 1891-1893
is van een prille schoonheid. Hij geeft vaak effect door een tweede zin in een hogere toonaard te zetten en de derde nog hoger, een spanning opbouwend. Ook klinken deze prachtig.
Maar als Wagnerliehebber hoor ik de orkestmuziek als zodanig geïnspireerd door de große Deutsche  Meister. En dat keer op keer. Humperdinck is ook twee jaren in Bayreuth werkzaam geweest.
Het is jong en oud die zich betoverd voelt door deze mooie tonen.

Het Nederlands Philharmonisch orkest
Mij goed bekend, ik ben fan. De harp geheel links is nog net te zien. Deze klanken geven een sprookjesachtige sfeer net als bij Rossini's Tell. De eerste concertmeester, -violist was hier niet Olga Martinova maar Vadim Tsibulevski die ook een solopartij speelt. De hoorns spelen een grote basisrol gelijk bij Rossini. Ik hoor de basklarinet die bij Wagner de onheilspellendheid of een boze droom inleidt. Even kreeg ik de idee dat bij een partij van de fluiten en klarinetten uiterst links en de trompetten en trombones uiterst rechts de gelijktijdigheid iets minder was, maar de afstand tot mijn oren kan parten spelen. Wel heel opmerkelijk is de constante bezigheid van de paukenist. De tuba is 'n klank die je vel doet sidderen.
Het is heerlijk dat Humperdinck een vol orkest heeft gemaakt zoals je bij Richard Wagner gewend bent tot en met Richard Strauß. Nou ja, Messiaen met zijn Urangalîla-symphonie is ook nog vol.


De tekst
oorspronkelijk begin 1890 door Adelheid Wette (geb. Humperdinck) is gewoon mooi. Een taal die schoon is ook al ken je de woorden niet. Maar als ik o.a. hoor ist es ein Traum dan denk ik toch meteen aan Parzifal. Van een huiselijke muzikale soiré groeide dit uit tot een opera. In Duitsland elk jaar, in Nederland om de twintig. Dit te mogen meemaken onder de maistro Marc Albrecht is een geluk.

Maistro Marc Albrecht

Ik mag Marc Albrecht wederzien en -horen op zaterdag 16 januari 2016 met Bruckners 8^e, van het sprookje een grote sprong naar de kathedraal.

Rijkdom Paus en Het Vaticaan aantasten geeft Reminiscentie aan Maarten Luther

Macht heeft Het Vaticaan altijd gehad, bezit haar nu nog of is zij ooit wel weggeweest? Kritiek leveren op Het Vaticaan kan niet ongestraft, op een regering hier wel maar in andere landen weer niet.
De twee journalisten Fittipaldi en Nuzzi staan voor de (wereldlijke) rechtbank in Het Vaticaan terecht wegens het publiceren van vertrouwelijke documenten. Dit is de juridische truc om een strafprocedure in werking te stellen. Maar het gaat toch over de publiciteit van onder andere de weelderijke levenswandel enes kardinaals.
Hebben we dit niet meer gehoord? Maarten Luther fulmineerde tegen de pauselijke rijkdom en zoiets slaat best aan bij de arme gelovigen. Luther speelde met zijn leven aangezien de prelaat die het proces leidde (met aanwezigheid van keizer Karel V) in het geheim een arrestatiebevel op zak had. Heimelijk werd Luther in de nacht van 18 op 19 april 1521 m.b.v. vrienden de stad Worms uit gesmokkeld.
Onze kwajongens zitten niet in het Vaticaan. Of ze ooit ter terechtzitting zullen verschijnen is onzeker.

Peter Raedts schrijft onder meer dat de rijke families in Rome eeuwenlang Het Vaticaan domineerden en dat de desbetreffende telgen in de pausbenoemingen (denk ik) dit niet doen om op een houtje te bijten. Zo ook voor de hogere kerkelijke functies.

Zelf zeggen de twee schrijvers teleurgesteld te zijn dat paus Franciscus geen maatregel neemt voornoemde kardinaal te kortwieken, maar niets daarvan.

De macht en rijkdom van de paus en Het Vaticaan bekritiseren heeft voor prelaten een directe connotatie met het verwijtverwens van Luther. Dit zit in hun katholieke genen gebakken.


De film Luther (VS, 2003) werd op de Duitse zender gegeven in de nacht van 27 op 28 oktober 2015.
Frankfurter Rundschau 22-11-2015
Peter Raedts. (2013³). De uitvinding van de rooms-katholieke kerk. Amsterdam: Wereldbibliotheek

Les Dialogues des Carmélites in het Muziektheater te Amsterdam

Het decor
Drie grijze decordoeken die meerdere malen twee meter werden opgetrokken, dat was het hele toneel, de gehele opera lang. Daarachter bevinden zich de ruim 70 figuranten, het Volk, dat geregeld opkomt. Geen bestorming doch eerder statisch. Al in het begin stelt zich een rij volk op die boos de zaal inkijkt: ze hebben honger.

De 15 zusters acht sopraan, zeven alt. Blanche (Sally Matthews), de noviet, is sopraan. In de solorollen zitten mezzo- en sopranen.

Het beroepskoor van de DNO, ruim 75 zang(st)ers.

De eerste acte is nog gekleurd door de kleding van de Markies en van de Chevalier, daarna is alle kleur somber, het volk bruin, de kloosterzusters zwart.

Vaak felle witte schijnwerpers, ook een paar maal links laag bij de grond hetgeen een uitvergrote schaduw rechts geeft.

De Markies, de Moeder-Overste, de angstige nonnen, deze allen zijn gecentreerd. Bij een dialoog kunnen de twee uit het centrum komen.

Première
Ik was op zaterdag 7 november in het Muziektheater en zat vooraan. De teksten hoef ik niet te lezen, ik let eerder op de zang en het orkest, het verhaal ken ik wel. Geraadpleegd had ik de inhoudsopgave in het vermaarde Leo Riemens Groot Operaboek want in de dtv stond hij niet. Zeer weinig feestelijke kleding gezien, vaak heren in een huiselijke pull-over. De avond tevoren werd nog het 50-jarig jubileum van DNO gevierd en dat was wel gala met dresscode.

In de gang de lange rij kartons met de opsomming de titels der 650 producties. Jammer dat net 1962-1964 erbuiten vielen toen ik toch met mijn ASVA-kaart menig opera bezocht heb in De Stadschouwburg.

Het Muziektheater aan de Amstel 7-11-2015

Muziek
Ik heb haar eenmaal gehoord op de radio.
Het Residentie Orkest heb ik nog niet meegemaakt.

De componist Poulenc is mij welbekend. Hij wordt nergens pompeus, hetgeen een opera vaak het geval is, maar blijft getemperd in volume. De klanken zijn ook beheerst, ontzettend veel hele noten, hetgeen een dragende sfeer geeft aan de zang. Typisch Poulenc zijn de schrille effecten van blazers die door merg en been gaan. Heel veel harmonieën herken ik van zijn andere werken. Dan weer de softe tonen, met een ongelooflijke afwisseling, steeds weer verrassend waar de klank naar toe gaat. Opvallend de passages met pianissimo's, waarvan de adem stokt. Ik geraakte driemaal geëmotioneerd.

Zang
De Franse taal is apart, altijd opvallend de uitspraak van de e-muet, waar Jean-Jacques zo fel tegenstander van was. Ik heb over die strijd om 1755 de originele literatuur gelezen. Passages met gezongen Latijn, niet de originele kerkneumen maar compositie van de meester zelf.

Libretto
Er is een opbouw in spanning. De kennis van het martelaarschap wordt stap voor stap in de daad omgezet. Uiteraard niet zonder angst. Er komt wel een berusting. Na de laatste non is de opera meteen uit en waren geen noten meer nodig.

De Dankzegging 
was een uitbundige gebeurtenis, met een op- en afkomst vol beweging. De zusters in hun witte onderkleed waren nu oogverblindend door de schijnwerpers. Mijn fototoestel geraakte overbelicht.

De overbelichte nonnen

Een vaag hoofd van dirigent Stéphane Denève

De Ware Historie
De opera speelt in 1789. Allen weten dat de revolutionairen genadeloos waren jegens het Koningshuis, de Adel en de Roomskatholieke functionarissen. Tijdens de z.g. Terreur drie jaren later zijn er tienduizenden geguillotineerd. Toch hebben Franse geleerden een onderzoek geëntameerd waaruit blijkt dat het regiem na de z.g. Terreur wreder was dan zijn voorganger en deze de bijnaam heeft gegeven. Van een lezing hierover schreef ik een verslag:

De Franse Revolutionaire Terreur 1773 - juli 1774 heeft nooit een Wettige Basis gehad

 

 

Is de Maan wel of niet een Komijnekaas?

Net voordat het nieuws zou beginnen wist de Nachtzuster nog een harde jongensstem te paaien die een zot verhaal begon te vertellen over zijn natuurkundeleraar. En dat midden in de nacht, de Nachtzuster die al zo een onvrouwelijke harde stem heeft en een jongeman lokt met een nog hardere stem. Sommigen kunnen niet eens beschaafd praten maar alleen schreeuwen zoals bij sommige bevolkingsgroepen immer het geval geweest is (mag ik dit nog zeggen?).
Zijn natuurkundeleraar heeft hem ooit bevolen niet teveel te vragen. Dit naar aanleiding van het wist-ik-karakter van de jonge scholier die zo graag alles wilde weten. Ik weet er alles van! Ook ik was zo. "Waarom is dit alles zo?", vroeg hij de leraar. "Ik zal het je eens en voor altijd verklaren", repliceerde de leraar, "dat je dit nooit meer mag vragen, met een wedervraag: of de maan is een komijnekaas of de maan is niet een komijnekaas?" Maar de maan is geen komijnekaas, allicht koos de begerige scholier de tweede, de maan is niet een komijnekaas en deze valt dus af. Resteert dat de maan een komijnekaas is.

Als scholier zelf was ook ik legendarisch leergierig hetgeen menig leraar wel behaagde. IJverig las ik al in Gustav Schwabs Griekse Mythologie en Hans-Joachim Störigs Filosofie. Later kwam daarbij  het pas uitgekomen Know your own I.Q. bij van Hans J. Eysenk, Londen.
Welnu, in Störig staat het oorspronkelijke verhaal van de horens die je wel of niet verloren bent, je hebt nooit horens gehad dus heb je ook niets verloren, conclusie dat je horens hebt.

De nachtzuster haperde, haar stem wankelde, de jongeman herhaalde nog nogmaals, zo leuk vond hij het en zij kwam er niet uit. Denk niet dat ik verdere telefoontjes ga beluisteren, mij was het slechts om het nieuws te doen. Ze is niet geschikt voor denkwerk dus, dacht ik zo. En die harde stem, die vreselijke  keel, die moest je toch niet bij je in bed hebben, zeg! Dan maar een komijnekaas.

Nachtzuster 23-10-2015, muis op 55 min.
Even wachten tot de cache geladen is.




 

Zwagerman in de Polder

Hitler in de Polder (2009) heb ik van Joost Zwagerman. Het is een pakkende titel, ik kocht het boekje naar aanleiding van een interview op de radio waarin hij vlotpratend hele goede dingen zei, of moet je argwanend wezen dat hij aan populisme deed en wat ik gelezen heb moest mij ook bevallen zijn, dat is herinnering in het algemeen maar de details ben ik vergeten. Nu zie ik in vogelvlucht dat er ontzettend veel persoonsnamen in voorkomen, hetgeen des schrijvers belezenheid  moge aantonen. Of ik dit zal herlezen betwijfel ik maar ik kan het best nog een uurtje doorbladeren.

Het volgende artikel heb ik vroeger geprint en in het boekje gevoegd:

Joost Zwagerman is naast de vervelendste schrijver van Nederland ook één van de weinigen die wél zijn brood kan verdienen met de lulkoek die hij zijn hele miezerige leventje lang al opschrijft. Hoe onbegrijpelijk het ook is, er zijn genoeg mensen die de wanboeken van Zwagerman kopen, en er zijn blijkbaar ook genoeg mensen die behoefte hebben om op de televisie naar Zwagerman te kijken.

Lees verder in:
Propria Cures 11-10-2013

Van de zon naar de hel

Vierhonderd jaren geleden stierf Lodewijk XIV. Wat hij heeft gepresteerd is niet kort samen te vatten, wel dat hij een failliete staat achter liet. Op de BRT werd eens uiteengezet dat de bloempotten te Versailles bestonden uit een centimeter dik Sterlingzilver. Ook dat de schulden werden gedekt door inkomsten, toekomstige inkomsten, verwachte gelden en daarvan toekomstige renten enzovoorts,  steeds wat er nog zal komen. Dit spelletje gaat eens goed mis natuurlijk! Het is Engeland dat Frankrijk voortdurend op de hielen heeft gezeten, wat het later ook met Duitsland zal doen.

Niet vermeld wordt het levenseinde van de Zonnekoning die pestachtige verschijnselen kreeg. Misschien is hij daaraan overleden en meden zijn hovelingen hem ... als de pest. Niemand wilde zijn stoffelijk overschot naar een kerkhof vervoeren niet voordat 'n koetsier dronken werd gevoerd.

Deutschlandfunk 1-9-2015

Turangalila Symphony vleit d'oren in.

Toen deze symfonische (muziek uit 1946-48) over de BBC3-radio werd gegeven heb ik meermaals letterlijk stilgestaan bij deze vreemdsoortige klanken. Opvallend is de ondes Martenot hetwelk al een oud apparaat is met een radiobuis. Ik las er over in de Wiki. Maar tijdens het horen dacht ik aan een orgelpijp of een panfluit alleen heeft deze laatste maar een beperkt bereik en het schuiven met de tonen kan ook niet.

De PROMS-uitzending was in herhaling van 13 augustus op dinsdag 25 augustus om 2u.
De elektronisch zingende zaag heeft een duidelijke partij en de piano een overduidelijke; daar waar zij tezamen met het orkest spelen zijn ze precies in de maat. Knap stukje vakwerk van vertolking der muziek die als non-conformistisch wordt gekenschetst doch eerder experimenteel is (geweest). Soms is het de baby die om liefdevolle aandacht vraagt, voortdurend en onophoudelijk.
Het ontbreekt Messiaen (1908 - 27-4-1992) niet een grote en veelsoortige variatie in klanken te geven zodat je aandacht houdt.

Vreemd zo een Hindoe-inspiratie, de componist is mij vooral bekend van schriltonige orgelwerken met alle klinkend katholieke namen, welke muziek ik vaak in de Krijtberg door Lourens Stuifbergen heb gehoord.

Krijtberg omstreeks 1900

De BBC Philharmonic o.l.v. Juanjo Mena.

PROMS 38 13-8-2015

Jos Heitmann's Stamboom

View more of Joseph's tree | Get your own family tree at Geni.com

Alisa Weilerstein met het EUYO op 13 augustus 2015 in het Koninklijk Concertgebouw te Amsterdam

Met de verse herinnering van Edward Elgar door Alisa Weilerstein in het Koninklijk Concertgebouw op 16 maart 2015 wilde ik haar tweede komst dit jaar beslist niet missen en toog richting de Muziektempel op donderdagavond de 13^e augustus. Precies vijf maanden en in die tussentijd is Alisa naar haar tweets te lezen alweer de halve wereld rondgereisd!

Alisa is mijn geliefde, de Amerikaanse celliste met een manpower waarvan je griezelt. Voor Elgar buitengewoon geschikt, de componist van de krachtige tonen, een mannelijkheid van Engelse statuur. Maar Pjotr Iljitsj Tsjaikovski is andere koek, zijn Rococo-variaties had ik in mijn hoofd als een tentoonstelling van weemoedige klanken. De arme man was toch zo pessimistisch. Niets is minder waar, ook hier komt het tot krachtexplosies met de grote trom en pauken waarvan je eveneens gaat huiveren al is het maar soliste te zien met een ongelofelijke energie de partij te horen vertolken.

Al vroeg ging ik van huis in mijn fraaie avondkleding en wandelde wat rustig in de buurt van het Concertgebouw. Toen mijn sigaar op was, oppassen de manchetten niet van brandvlekjes te laten voorzien, ging ik 'n drie kwartier het Stedeljk Museum in om mijn nerveuziteit wat tot rust te doen  komen. Ik zag voor de derde maal de Oase van (Henri) Matisse, de expositie dit dit weekend gaat sluiten, een afscheid voor 25 jaar van deze prachtige kunstenaar.

Anders dan gewoonlijk begon het concert om acht uur.
Was het vorig maal het Nederlands Philharmonisch Orkest ^{(hlink mijn essay)}, hedenavond het "EUYO", het  European Union Youth Orchestra dat ik nog nimmer gezien heb. Wel eens gehoord op de radio het Gustav Mahler Jugendorchester met een symfonie, waarbij ik ging staan vanwege mijn spanning dit aan te horen. Maar dat is allang geleden. Als de jongelui binnenkomen valt je op hun ongelofelijke gedisciplineerdheid en de rust die ze uitstralen. De dames hebben aan de zaal toegekeerde schouder een blauwe sjerp met de opdruk van de EU. Prachtig design!

De 28 vlaggen van de Europese Unie

Als Alisa de trap afdaalt is ze gekleed in een goudbrocaten japon die ik in Twitter al bewonderd heb. Snel neemt ze plaats en richt de staartpen op de juiste plaats. Ze knikt naar de dirigente en het begint.

Ik moet tot mijn spijt bekennen de Rococo nooit zo fijn gevonden te hebben; thuis op de radio duren deze variaties me veel te lang. Maar live is heel wat anders, je wordt opgenomen en je vliegt mee! Dan de snelle variatie waarin Alisa haar duivelskunst bewijst, nu zie je dat de strijkstok over twee snaren beweegt en twee vingers over de toetsen glijden. Een dubbele toon naar beneden en een dubbele naar boven, dan nog telkens de juiste klank in al die acceleratie!
Met zo een laatste deel heb je het publiek gewonnen dat werkelijk uit zijn vel springt.

Als het orkest tutti speelt is het geluid overdonderend, Echter komen de afzonderlijke klanken niet meer in het gehoor, het zijn dan de violen die de melodie aangeven. Het houtwerk was zwak in sterkte maar de hobo was wel duidelijk. Ik las dat de twee harpistes werkelijk tot de ploeg behoren !

De dirigente Xian Zhang was onverwacht een unicum met zo een bewegelijkheid een groot orkest te leiden. Ook naar haar keken we verstomd zonder echter de muziek te vergeten.

Als het applaus is gedoofd gebeurt er iets volkomen onverwachts: alle 140 orkestleden omhelzen elkaar innigerwijze. Mathematisch zijn dat (140 x 139)/2 is 9730 accolades welke ze eerder verrichtten als groepje. Dit is nog eens Europese fraternité!

Na zo een schitterend concert kan je niet meer eurosceptisch blijven maar word je werkelijk eurofiel!

Het Maarschalkerweerd orgel fraai verlicht

De bonte Spiegelzaal

Eenmaal buiten rookte ik wederom een sigaar en zag drie Zuid-Tiroolse reisbussen aanrijden om in de nacht richting Wiesbaden te gaan voor het concert op de volgende avond. Viermaal spelen ze nog in Italië, eenmaal in Edinburg om in Grafenegg, Oostenrijk te eindigen alwaar ze begonnen zijn. Alsdan gaan de orkestleden huiswaarts om na zo een intense maand van samenzijn vrienden voor het leven te blijven, zou ik me zo indenken.

Vincent van Gogh 125 jaar dood

Vanaf zijn 27e tot 37e kunstschilder.
In de laatste 70 dagen van zijn leven maakte hij 70 doeken.

Onvergetelijk vind ik de kop van zijn psychiater, ooit gezien in het Van Goghmuseum.

Deutschlandfunk 29-7-2015

Prins Willem van Oranje, anti-tiran, 431 jaar dood

De prins werd neergeschoten door Balthasar Gerards die daarmee met zijn naam de geschiedenisboeken inkwam.

Zou een roomskatholiek godsdienstfanaat zijn geweest. Maar niet zo vlug wordt vermeld dat Willem hem het geld voor een wapen zelf gegeven heeft in een conspiratief onderonsje. De hoofdonderwijzer Poulis van Hout zei dit wel maar ik vraag me af of een protestants schoolhoofd dit ook zo gezegd zou hebben. Ook weet ik niet hoe Nuyens daarover schrijft, in elk geval wel anders (dan normaal) over Philips II. De geschiedschrijver Schiller heeft in zijn Abfall gezegd dat aan het hof van keizer Karel V de prinsen Willem en Philips niet door een deur gingen, waarvan ik medio 80er op WDR3 een weekendvullende en onvergetelijke voorlezing heb meegemaakt.

Willem, le taciturne, was qua karakter wel voor moderatie, echter zijn politieke omgeving geenszins.

Vanaf de oude Grieken weten we dat 'n tiran uiteindelijk vermoord mag worden. In het Plakkaat van Verlatinghe (1581) wordt Phillips zo genoemd. Deze stap is leidraad geweest voor de Franse revolutie en nadien verzet middels illegaliteit tegen de Duitse bezetting. Maar in de ontwikkeling vanaf de K&StG, naar de EG tot de EU kan Willem niet genoemd worden. Misschien nog eens voor de thans tirannieke EU wel?

Bij het Verhaal van de Haagse School gevoelde ik me werkelijk thuis

"Nee nee, al die scheve ogen, rare neuzen en gekke oren, de oude Hollandse meesters blijven voorgoed in mijn hart!"
Dit hoor ik de kunstenaar Harry van Gelderen nog zeggen, alhoewel hij in eerste instantie de Gouden eeuw voor ogen had, toen ik als heel jong mens mocht leren dat de twintigste eeuwse kunst verfoeid werd. Echter gaan deze schilderijen per stuk voor tientallen miljoenen de veiling uit terwijl een der meesters doeken van de Haagse School het maar moet doen met een paar honderdduizend.

We bevinden ons op zondag 28 juni 2015 in het Gemeentemuseum te Den Haag. Toen ik de charmante receptioniste zei vijftig jaar geleden op deze plaats geweest te zijn, sprong ze op en instrueerde mij over de expositie. De muziekinstrumenten indertijd waarop ik ondeugenderwijs een toets indrukte zijn niet meer toegankelijk. Maar daarover niet geklaagd, er is genoeg.

H.P. Berlage (+1934) 1935

Ik kan mij niet herinneren dat de moderne kunst werd besproken op scholen. Ik was als scholier al in het bezit van een Amsterdams museumpasje en werd alzo kind over huis in het Stedelijk. Norm was de oude kunst waarmee de Hollanders historie hebben gemaakt en waarvan de kooplieden fortuin. Hoe je het ook wendt of keert, de Hollandse meesters moeten ook leven en dat is van hun kunst. Het schilderen naar de natuur is onuitputtelijk. Ook maakte de schilder Gabriël een trein door het vlakke polderland en ontmantelde molens als zwarte ruïnes. De wereld is dus niet zo constant als gewenst, de andere kunstenaars zetten het landschap zelfs naar hun hand. Van de negenduizend windmolens waren er om 1900 nog 4500 over.

Jacob Maris - Koeien.
Anton Mauve - Schapen en paarden.
H.W. Mesdag - Zee.
P.J.C. Gabriël en Willem Roelofs - Polder
J.H. Weissenbruch - Wolken.

Al direct gevoelde ik me thuis, letterlijk, eerst de kleinere werken beziend en ten slotte de grote doeken. Het kleine formaat was voor de buitenschilders handig toen zij met verftubes en ezel het landschap introkken, hetgeen ook op de expositie in  het Amsterdamse SM van Matisse wordt gezegd. Breitner zal eerst fotograferen en in het atelier schilderen. Ik bleef lang bij een werk staan en noteerde wat nodig. Er zitten juweeltjes onder die in een stijlkamer uit de 19e eeuw perfect zullen passen. Je kunt je gasten daarheen leiden en spreken over het teloorgaan van het Hollandsch  landschap zoals Blake dichtte met een gevoel van machteloze woede.

Maar evenzeer figuurlijk omdat schildersnamen mijner jeugd in de ouderlijke woning in het Plan Berlage zuidzijde te Amsterdam een feestelijk cachet aan ons verblijf gaven. Het huis te midden van de Lutmastraat, Mesdagstraat, Mauvestraat, Tweede van der Helststraat, Van Helt Stocadestraat, Thérèse Schwarzestraat en de Poggenbeekstraat. Alleen bij de voorlaatste noemden wij haar voornaam. Maar het juweel is toch wel de Jozef Israëlskade met uitzicht op het water en het zuiden, waar mijn moeder zo wenste te wonen. Als sluitstuk grappige namen als Pastelstraat en Paletstraat om goed te onthouden welke waar. Als voornoemde receptioniste na afloop mij vraagt zal ik deze jeugdherinnering haar vertellen.

Vroeger was er een tentoonstelling over de Amsterdamse Joffers maar die zijn XXe eeuws.

Opeens zie ik Jac van Looy die ik ken van de letterkunde.

Jac van Looy - Kooltuinen 1888

De dame met keurig hoofddoekje is de boerin aan het onkruid wieden.

Als afwisseling een zelfportret van Mauve:

Anton Mauve - Zelfportret 1884-1888

Dat hiermee niet bedoeld is dat deze wel de belangrijkste van de School is geweest? Maar Breitners Rokin is weer geen landschap of hij moest de stad zo gezien hebben. Vergeleken met de overdaad aan werken mag 'n portret en 'n stadsgezicht best als extra. Alleen kijk je er wel even van op.

Wat moest ik gloeien aan aantal boeken van Jac P. Thijsse te mogen zien. Een naam die wrikvast in het geheugen zit.

De muurstrekkende foto van het strand te Scheveningen deed mij langdurig stilstaan. Langzaam zakte ik in het rulle zand. Ik observeerde het keurige meisje en wilde haar aanspreken. Maar ze zweeg en dacht wat ik daar nu stond te kijken? Een aanzoek kon ik haar dus niet meer doen.

Strand te Scheveningen, ik schat om 1900

Maar mijn moeder Hetty Gras zal dit wel ondervonden hebben als zij met chic gezelschap zich op de fotografische plaat wilde laten vastleggen. Zo ongeveer 1926-1932.

Mannequin (Hetty) J.H. Gras, tweede van rechts, met Kurhaus

Gabriël ook schilderde het verafgelegene Kurhaus met een wijde datering van 1887-1895. Inderdaad nog weids en kuis landschap. De Grote of Sint-Bavo te Haarlem wordt ook vanaf grote afstand geschilderd. Toen konden beide nog. Maar medogenlozerwijs vliedt de tijd.

Artistieke Klok boven in de patio.

Een boterham met Sardines mag nog net

Wie zich inzet voor een rookvrij terras denkt het gelijk van de wereld te hebben, zegt al dat niet-roken norm is. Daaraan had ik nog niet gedacht, wel dat de verboden in aantal zullen toenemen.
AD 15-6-2015

Gisteren nog iemand die stelt dat de productie van vlees zoveel liter water kost (en zoveel kilogram landbouwproduct); ik herinner me prof Tinbergen die dit reeds vermeld heeft. Opzienbarend in vroeger tijd. Dus water en landbouwproduct voor de mensen in plaats voor vlees?
Indien zo, wordt net zoals vroeger rood vlees nog een luxe voor de rijken en moeten de armen het maar doen met een boterham belegd met sardines, zoals Herman Heijermans schreef.

Wat al niet gediscrediteerd is! Rode wijn zo ongezond, nee het blijkt dat enkele bestanddelen juist zuiverend werken op het bloed. Lilian was zo tegen kaas, mijn oren klapperden, vlees noemde ze lijk. Snoepgoed dat kids nodeloos dik maakt, chips en fastfood. Terughoudendheid is te propageren maar verbod toch niet. Alcohol zo slecht? Teveel wel maar met mate niet. Benzineauto's zo slecht voor het milieu, zeggen ze. Chloor ook. Plastic dat drijft in de oceaan, maar verpakkingspapier zal toch ook hinder geven. Grillen in het park, nu nog even voor de allochtonen in het Amsterdamse Bos, straks niet meer. Betaalde sex zo verrucht bij de Calvinisten, de smoes is al jaren uitbuiting te bestrijden. Zuinig met water maar dit wordt toch steeds duurder. Leder, onder het Ancien Régime belastbaar, zal ook uitraken als slacht wordt verboden. Spuitbussen, koelstoffen en schoonmaakmiddelen, enz.

Alleen de elektronica mag wel, de rest wordt verboden. Dat Apple zijn iSight uit de handel moest nemen wegens de zware metalen hierin.

Een boterham met sardines resteert.

James Last met een delicious easy name

James Last is op 86-jarige leeftijd gestorven in Florida.

Als jongmens heb ik wel genoten van zijn moderne bewerkingen van klassieke muziek, het was een genot deze te horen met uitzondering van een klein trommeltje dat ik maar opdringerig kinderachtig vond. Had hij niet een wat zwaarder gevalletje kunnen aanschaffen? Maar dan is het misschien niet meer easy (music).
Een danige uitzondering was Rijk de Gooyer die in 1964 de klassieke muziek van Ponchielli verbasterde met zijn La Courtine en een halfteute stem opzette. De man was ook alcoholist zonder rekeningen te betalen.

De man heet(te) eigenlijk Hans Last uit Bremen (1929).
Nu moet je deze naam toch eens meermaals uitspreken en hoor je als gevolg van de korte klank des voornaams de twee ss-en zich opdringen. Dit is te vermijden door de voornaam een gesloten klank te geven door James, de ee-pronunciatie is werkelijk al een begin van easy! Zo heeft hij een wereldsucces gekregen.

Dit moet mij van het hart:
Een domme fout maakten de organisatoren van het Hollands Songfestival door aan te draven met 'n Trijntje Oosterhuis. Ik denk bij zo een naam aan een boerenmeid copulerend op de hooiberg. Trijntje, het is niet om aan te horen, laat staan voor een buitenlander maar 's nachts heb ik wel een lieflijker  naam. O, wat een naïeve mensen toch.
Had haar hernoemd in, ik doe maar een domme poging, in ®Train Easter, of Irene, of ®Rain Eastern.

Graag copyright overmaken op mijn bankrekening...

Frankf. R. 10-6-2015
Zeit 10-6-2015

Mini-reünie Klasgenoten St.-Franciscusschool 5e klas 1953-1954

De mini-reünie St.-Franciscusschool te Amsterdam 5e klas 1953-1954 vindt plaats op vrijdag 12 juni 2015 te Amstelveen.

Hans Aalberse

Robbie Boogaart

Jan Gaarenstroom

Peter de Haas

Kees Harte

Joseph Heitmann

Jopie Helm

Reinier Helmreich

Jef Kieft

Jopie Kuilboer

Bennie Kuiper

Hans Laddrak

Sjakie van de(r) Looij 

Gerard Maatman

Gerrie Mittelmeijer

Henk Neep

Ewald Nijndorf

Peter Ostendorf

Schelte Peerenboom

Henk Plasmeijer

Theo Reurings

Piet van Rijm

Hans Rijnbeek

Martin Schaefers

Jantje Visser

Willy Westerveld

Joop van Wieringen

Nico Zaal

Theo Zwaga

Wietze Zwaga

5e klas 1953-1954

Franciscus Schoolherinneringen pdf (up to VII 2014)

Beeldbank (al aardig zo niet volledig bijgewerkt) Blogspot

Locatie: Informatie email Jos