Er zijn er die van aanpakken weten:
voor Freud, Plato en Heidegger.
Dat er zulke doorzetters zijn. Er is een geweest die ‘n leven lang gewerkt te hebben aan een proefschrift op z’n ziekbed heeft mogen promoveren (knipsel nog bewaard). Dan kan natuurlijk zijn academische titel mooi en sierlijk in het overlijdensbericht worden opgenomen.
De Freudvertaler W. Oranje heeft 14 jaar gewerkt. Ik hoorde dat hij, niemand zal het hem euvel duiden, een enkel woordje onjuist heeft begrepen en na het verkrijgen van een vonk de index moest omwerken. Nooit vergeet ik vanwege de 19e eeuwse drukcijfers een 5 met een 3 te hebben verwisseld waardoor ik weken lang op verkeerde bladzijden heb gelezen.
Ikzelf heb de originele Traumdeutung gelezen en geraakte onder de indruk van des man’s integriteit hetgeen van zijn navolgers niet gezegd kan worden. De latere Frankfurter Schule heeft de psychoanalyse gebruikt als een politiek wapen: de psychoanalyse moet alleen al een formidabele aantrekkingskracht hebben en importantie verschaffen. Horkheimer echter sloeg de plank mis met zijn Wagnermening. Toen gepubliceerd werd zo’n vijf jaren geleden een geheim psychologisch rapport door Walter C. Langer uit 1943 heb ik uren en uren de onafzienbare lijst met beweringen bekeken en dan was het nog maar deel I, en mij verwonderd hoe goed hij alles toch wist. Toen al in den verre maar hij had ook de formidabele Havardlibrary achter zich. Het lijkt wel of je met de psychoanalyse altijd wel kunt verklaren. Jean-Paul Sartre haatte dit en heeft een geleerde vrouw eens een peremptoire sneer gegeven.
Molengraaf heeft Plato vertaald. Ik vermoedde al dat hij homo is en daarom juist zijn geluk niet opkan met de warme breedborstige. Toch houd ik de vertaler voor een knap vakman zo een groot werk te kunnen aanpakken. Ikzelf studeerde in de Franse editie van Gallimard door een zekere Robin. Maar ik moest natuurlijk allerstrikte keuzen maken. Van deze laatste leerde ik dat de helft van de dialogen onaf zijn in de zin van een voltooid of afgerond denken. Heel wat anders dan de voorgaande geleerden.
Dan zijn er de negen jaren dat Wildschut Heidegger vertaald heeft. Diens boek heb ik weliswaar nimmer gelezen doch van Heidegger erover gelezen iets meer maar dan toch weer weinig. Het is altijd wat te ver van mijn bed geweest. Uiteraard is het moderne universiteits-stof ook ondanks de afgelopen Marxistische periode met dwingelandij: toen de al bejaarde Gadamer in 1979 te Amsterdam sprak over Heidegger (eerst na Hölderlin) zaten met hun rug den spreker toegekeerd de domme studentjes obstructiverwijze te murmelen. Wat anders bij de opening van een fototentoonstelling in het Maagdenhuis over het huiselijke leven van Heidegger waarbij ik de knappe Safranski nog heb gezien.
Met deze bescheiden kennis heb ik niettemin ontzag voor ‘n Heidegger gehad als ook voor ’n Kant en ‘n Hegel. Het zijn de profeten van de Westerse beschaving. De EU zou moeten betreuen wat goed is. Daarom vind ik het onterecht grote geleerden vast te pinnen op een minder saillant citaat zoals de venijnige critici plachten te doen. Ik zal altijd eerbiedig blijven ook al zijn ze frech als de Frankfurters.
Opeens kreeg ook ik een helder idee: zou er een bestand zijn van Heideggers werk? En warempel, ik vind zelfs een serie bandopnamen, slechte bandrecorderkwaliteit weliswaar maar met de stem van Heidegger helemaal! Dat hebben wij toch niet van Plato en Freud? Een gedeelte heb ik al beluisterd. Ik voel me gelukkig dit te mogen meemaken.
De studietijd met zoveel intensief aangepakte keuzen uit de hoge literatuur en schone letterkunde heeft mij een grote voldoening gegeven waarop ik terugkijk met Heimweh dat het voorbij is. De liefde zal altijd blijven.
Jos Heitmann
AMSTERDAM, 18 XI 2008
Geen opmerkingen:
Een reactie posten